انسولین چیست؟
انسولین هورمونی پپتیدی متشکل از ۵۱ اسید آمینه است که از سلول‌های بتا (جزایر لانگرهانس) بخش درون ریز غده پانکراس به خون ترشح می‌شود. مهمترین محرک برای ترشح آن گلوکز (قند خون) است.
مقاومت به انسولین چیست؟
درواقع انسولین مانند کلید برای ورود گلوکز جهت تامین انرژی به سلول‌ها عمل می‌کند. هر زمان به هردلیل فعالیت قفل و کلید مختل شود؛ سطح گلوکز خون افزایش می‌یابد. گاهی با ترشح طبیعی و زیاد انسولین نیز مجموعه اختلالاتی در بدن رخ می‌دهد. به آن سندرم مقاومت به انسولین اطلاق می‌شود. در اکثر موارد بدون علایم و نشانه میباشد و فرد مبتلا ممکن است سال‌ها از مشکل خود بی‌خبر باشد. در برخی موارد هایپو گلایسمی (افت قند خون) و بروز لکه‌های تیره پوستی یا دانه‌های قرمز رنگ در افراد را می‌توان به‌عنوان علامت این سندرم در نظر گرفت.
نقش اصلی انسولین کنترل قندخون است. ولی روی متابولیسم چربی و پروتئین هم اثر گذار است. انسولین با اثر بر سلول‌های کبد باعث می‌شود این سلول‌ها با گرفتن قندخون و ذخیره آن به‌صورت گلیکوژن قند خون را کاهش، یا تجمع گلیکوژن در سلول‌های ماهیچه‌ای به‌عنوان یک منبع سوخت انرژی را افزایش دهند.
همچنین با اثر بر بافت‌های چربی استفاده از چربی به‌عنوان منبع سوخت را متوقف می‌کند. در صورت نبود یا کمبود انسولین در خون بدن از چربی به‌عنوان منبع سوخت استفاده می‌کند. انسولین به‌عنوان مرکز کنترل متابولیسم بدن عمل می‌کند.
عوامل موثر در ایجاد مقاومت به انسولین:
- عدم انجام فعالیت بدنی مناسب
- افزایش وزن
- افزایش چربی خون و فشار خون بالا ( ارثی / غیر ارثی )
- استعمال دخانیات و نوشیدن الکل
- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع ۲ در مادر / پدر / خواهر یا برادر
عواقب ناشی از مقاومت به انسولین:
- اضافه وزن مقاوم
- ابتلا به پیش دیابت و دیابت نوع ۲
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- آِرتریت روماتوِِِئید
- تشکیل لخته خون
- بیماریهای قلبی و عروقی وکبدی و کلیوی و ….
خبر خوب اینکه این سندرم از طریق نظارت‌های درمانی و رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب قابل کنترل است.
مهمترین راهکارهای مقابله و کنترل سندرم مقاومت به انسولین:
رژیم غذایی این افراد باید حاوی لیست متوازنی از انواع منابع پروتِِئینی کم چرب و چربی‌های سالم و لبنیات با کیفیت و بدون افزودنی و سبزیجات تازه و غلات حاوی مقادیر بالای فیبر باشد.
تامین میزان کافی پروتئین از منابع ماهی سالمون/ساردین/قزل الا وحشی/ماهی تن و سایر منایع حاوی امگا تری/سینه مرغ و بوقلمون ارگانیک/تخم مرغ و انواع حبوبات و محدودیت مصرف گوشت قرمز پرچرب.
اولویت با مصرف روغن زیتون در تهیه و طبخ انواع سالاد و غذاها است و مصرف گردو و آووکادو/دانه چیا/دانه کتان و انواع مغزیجات خام یا بو داده بدون نمک.
نسبت بالای دریافت امگا تری که عامل کاهش بافت چربی و کاهش وزن میباشد در مقایسه با منابع حاوی امگا شش که باعث افزایش التهاب و بافت چربی و اضافه وزن است را مد نظر قرار دهید.
انواع غلات تهیه شده از دانه‌های کامل (حفظ پوسته و سبوس دانه) و نان‌های تهیه شده از آردهای تیره رنگ و سبوسدار / برنج قهوه‌ای.
لبنیات به‌دلیل اینکه منبع غنی کلسیم و ویتامین دی هستند و باعث بهبود رشد باکتری‌های مفید گوارشی می‌شوند نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
بهره گیری از اثرات مفید گیاهان دارویی:
- دارچین بدلیل خاصیت ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی آن
- کاپسایسین موجود در فلفل قرمز به علت بهبود عملکرد عروق خونی و به‌عنوان مسکن موضعی
- کورکومین موجود در زرد چوبه بعنوان فاکتور ضد التهاب
- سرکه سیب ارگانیک/تخم گشنیز/میخک و زیره سیاه و شنبلیله به‌دلیل تاثیر در کنترل میزان قند خون و سندرم مربوطه
- کافیین موجود در قهوه و چای ارگانیک نیز به‌عنوان عامل موثر در کنترل سطح قند خون نام (البته اثرات در هر فردی متفاوت است).
در آخر:
باید به نقش موثر فعالیت مناسب و مداوم بدنی و ورزش و میزان خواب کافی (۶ تا ۸ ساعت در روز) و پرهیز از استرس و فشار روانی در بهبود عملکرد انسولین و افزایش حساسیت به انسولین و کاهش مقاومت به ان نام برد.
برای اطلاع از خدمات کلینیک سیب سبز و مشاوره رایگان اینجا کلیک کنید.