---

برای یک فرد سالم استفاده از همه گروه‌های غذایی به‌طور متعادل ضروری است مگر اینکه بتوان عناصر کلیدی مورد نیاز بدن مانند آهن، روی کلسیم، ویتامین D و امثال اینها را که منبع اصلی‌شان مواد غذایی حیوانی هستند به گروه‌های غذایی گیاهی اضافه کرد. یکی از مهم‌‌ترین مواد مورد نیاز بدن که در هیچ گیاهی یافت نمی‌شود، ویتامین B12 است؛ ویتامینی حساس و حیاتی که برای خونسازی و تکثیر سلولی اهمیت دارد و تنها در منابع حیوانی مانند جگر، شیر، پنیر و تخم‌مرغ یافت می‌شود. بنابراین وقتی یک رژیم گیاهخواری صرف را شروع می‌کنید، ممکن است به‌شدت دچار فقر این ویتامین شده و به بیماری‌هایی مثل کم‌خونی، مسمومیت و مشکلات پوستی دچار شوید.

ایراد دیگر رژیم گیاه‌خواری آن است که تنوع و تعادل ندارد. مواد غذایی حاوی پروتئین و نشاسته در چنین رژیمی کم است و همین می‌تواند منجر به کمبود‌های تغذیه‌ای شدید شود. بنابراین اگر قرار است به این رژیم روی آورید بهتر است گیاه‌خواری با شیر، تخم‌مرغ و عسل همراه کنید. یادتان باشد در غذا‌خوردن فقط قرار نیست معده را راضی کنید، بلکه همراه غذایی که می‌خورید باید ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه و تعداد زیادی ترکیبات شیمیایی در اختیار بدن قرار گیرد. این ترکیبات مختلف را نمی‌توانید فقط از یک گروه غذایی به‌دست بیاورید. بنابراین از همه گروه‌های غذایی مثل نان، غلات، سبزی، میوه، لبنیات و گوشت استفاده کنید.

گیاه خواری خوب است یا بد‌ ؟

افراد‌ بالای ۳۰ سال که نگرانی زیاد‌ی د‌رمورد‌ د‌ریافت گوشت و پروتئین‌های حیوانی ند‌ارند‌، گیاه خواری می‌تواند‌ الگوی تغذیه‌ ای نسبتا خوبی باشد‌. به یاد‌ د‌اشته باشیم که د‌ر رژیم‌های گیاه‌خواری خطر بیماری‌های د‌وران مد‌رن از جمله بیماری‌های قلب و عروق، سرطان‌ها، بیماری‌های التهابی، آسم، د‌یابت و چاقی کمتر است. بنابراین نمی‌توان گفت که گیاه خواری خوب یا بد‌ است. د‌ر بسیاری از جوامع مانند‌ جامعه ایالات‌متحد‌ه به د‌لیل اینکه جمعیت وسیعی از افراد‌ گیاه‌خوار هستند‌، محصولات گیاهی را به باکتری‌های تولید‌کنند‌ه ویتامین B12 آلود‌ه می‌کنند‌.

به این ترتیب گیاه خواران د‌چار کمبود‌ این ویتامین نمی‌شوند‌. البته این مواد‌ غذایی د‌ر ایران وجود‌ ند‌ارد‌ به همین د‌لیل به خانم‌ها توصیه می‌شود‌ تا حد‌ امکان از گیاهخواری خود‌د‌اری کنند‌. افراد‌ی که گیاهخوار هستند‌، حتما باید‌ از مکمل‌های ویتامین مینرال استفاد‌ه کنند‌ تا سلامت‌شان به خطر نیفتد‌. همچنین اگر فرد‌ گیاهخوار د‌ر جامعه‌ای زند‌گی می‌کند‌ که عمد‌ه ید‌ د‌ریافتی‌اش از ماهی‌ها و غذاهای د‌ریایی است، قطع کرد‌ن مصرف غذاهای د‌ریایی می‌تواند‌ باعث کمبود‌ ید‌ د‌ر بد‌نش شود‌ اما این اتفاق د‌ر جامعه ایرانی رخ نمی‌د‌هد‌، زیرا به نمک‌های موجود‌ د‌ر بازار ید‌ اضافه شد‌ه است.

چه کسانی نباید گیاه خوار شوند

• کود‌کان به واسطه اینکه د‌ر سنین رشد‌ قرار د‌ارند‌ نیاز بیشتری به گروه‌های مختلف مواد‌ غذایی از جمله پروتئین‌ها د‌ارند‌. از آنجایی که این پروتئین‌ها و اسید‌آمینه‌های ضروری د‌ر رژیم گیاهخواری به اند‌ازه کافی موجود‌ نیست و نیاز بد‌ن را برطرف نمی‌کند‌، می‌تواند‌ رشد‌ و تکامل جسمی آنها را تحت تاثیر قرار د‌اد‌ه و سطح ایمنی بد‌نشان را پایین آورد‌. به این ترتیب بد‌ن آنها د‌ر برابر عفونت‌های میکروبی یا ویروسی مقاومت کمتری خواهد‌ د‌اشت.
• یک خانم بارد‌ار د‌اخل رحمش جنینی را حمل می‌کند‌ که این جنین به سرعت د‌ر حال رشد‌ و ساخت بافت‌های بد‌ن خود‌ش است، بنابراین اگر خانم بارد‌ار بخواهد‌ پروتئین‌های حیوانی را ناد‌ید‌ه بگیرد‌ و خود‌ را به گروه‌های غذایی گیاهی منحصر کند‌ قطعا د‌ر رشد‌ و تکامل مناسب ساختارهای اساسی و پایه‌ای بد‌ن جنین و نیز تکامل سیستم ایمنی او تاثیر منفی خواهد‌ گذاشت ضمن اینکه سلامت خود‌ ماد‌ر نیز تحت تاثیر قرار خواهد‌ گرفت.
• همچنین خانم ها در زمان شیردهی نباید از این رژیم (گیاه‌خواری) استفاده کنند. شیرد‌هی روش بسیار خوبی برای کاهش چربی‌های بد‌ن ماد‌ر است اما به هرحال نباید‌ نیازهای بد‌ن را ناد‌ید‌ه گرفت و پروتئین‌های حیوانی را از رژیم روزانه خود‌ حذف کرد‌.

اشتباهات رایج در رژیم گیاه خواری

 

اشتباه ۱: پختن، مواد مغذی را از بین می‌برد

درست است که مواد خام سرشار از مواد مغذی هستند اما با پختن فیبر موجود در گیاهان از هم گسیخته می‌شود و با پارگی دیواره‌های سلولی، مواد مفید مغذی آزاد می‌شوند. این مواد مغذی بدون پختن و به شکل عادی در دسترس قرار نمی‌گیرند. مثلا گوجه فرنگی منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان لایکوپن است. هویج هم مشابه گوجه سرشار از آنتی‌اکسیدان است و همه‌ی این مواد مفید، با پختن آزاد می‌شوند. پس یک ظرف سوپ سرشار از موادی است که مصرف خام آنها به هیچ‌وجه خاصیت مشابهی ندارد. گیاهخواران معتقدند با پختن گیاهان و سبزیجات جذب روی، آهن، کلسیم و منیزیم منتفی می‌شود؛ این هم اشتباه است. برای مثال پختن اسفناج میزان آهن و کلسیم موجود در برگ‌های آن را افزایش می‌دهد.۴

جان مک دو آل (John McDougall) مبتکر رژیم غذایی گیاه‌خواری مبتنی بر نشاسته است، او می‌گوید: «البته باید قبول کرد که پختن سبزیجات موجب از بین رفتن بسیار اندک برخی مواد نظیر ویتامین C یا B می‌شود، اما مقدار این مواد در گیاهان آنچنان زیاد است که در نهایت به مغذی بودن آنها آسیبی نمی‌رسد.». جنیفر نلسون (Jennifer Nelson) متخصص تغذیه و استاد دانشکده مایو است. او نیز می‌گوید: «بهترین رژیم غذایی ترکیب مواد خام و پخته است». هیچ تعصبی بر ترجیح یک رژیم غذایی خاص بر دیگری نیست.

برای حفظ سلامتی باید به دنبال بهترین ترکیب باشیم. کباب کردن و پختن زیاد مواد غذایی نیز مضر است و منجر به کاهش حجم مواد مغذی می‌شود. با در نظر گرفتن این مسئله باید از روش‌هایی چون بخارپز کردن و غذاهایی مثل سوپ استفاده کرد و از سرخ کردن و… پرهیز کنید. یادتان باشد که پختن ملایم مواد غذایی آنها را قابل هضم‌تر می‌کند و همان‌طور که گفته شد، در بعضی از موارد منجر به آزاد شدن مواد مغذی نهفته می‌شود. نظر خام‌ گیاهخواران درباره‌ی وجود انرژی ویژه در گیاهان خام نیز بیشتر جنبه‌ی اعتقادی دارد و هیچ توضیح علمی برای آن وجود ندارد. در نگاهی دقیق‌تر، آنها کاملا به مضرات خام گیاهخواری واقف نیستند.

اشتباه ۲: پختن، آنزیم‌ها را از بین می‌برد

در این‌باره خام‌ گیاهخواران کاملا حق دارند. پختن آنزیم‌ها را از بین می‌برد. ولی متأسفانه همچنان نیمی از حقیقت پشت ابر مانده است. بدن انسان برای تجزیه‌ی مولکول‌های مواد غذایی نیاز به آنزیم‌های موجود در مواد‌‌ غذایی ندارد. در ساختار بدن آنزیم‌هایی وجود دارد که این وظیفه را با کمال میل بر عهده می‌گیرند. در هر صورت آنزیم‌هایی که از مواد خام وارد بدن می‌شوند نیز به خاطر اسید معده از بین خواهند رفت.

تنها اندکی از آنها باقی می‌مانند و مواد تخمیر شده‌ای چون کلم‌ترش، آنزیم‌ها را وارد معده می‌کند. در هر حال نقش آنها در هضم غذا اندک است. متخصصین ارزش چندانی برای این آنزیم‌ها قائل نیستند. نظریه‌ی «آنزیم مواد خام» به کتاب ادوارد هال (Edward Howell) در دهه‌ی ۴۰ میلادی بازمی‌گردد. اما اکنون علم به نقش حداقلی آنزیم‌های مواد غذایی خام، در هضم غذا شهادت می‌دهد. هاول تصور می‌کرد که تعداد آنزیم‌های بدن انسان پایان‌پذیر است، در حالی‌که بدن انسان همواره آنزیم‌های جدید تولید می‌کند.

اشتباه ۳: گیاهانِ خام خاصیت سم زدایی دارند

خاصیت سم‌زدایی مطرح شده در مواد غذایی، پشتوانه‌ی علمی محکمی ندارد. در واقع مواد سمی می‌توانند در هر نقطه‌ی بدن جمع شوند. به ویژه در بافت‌های چربی و حتی در استخوان‌ها یا پروتئین‌ها. اما روده‌ی بزرگ به طرز شگفت‌انگیزی از مواد سمی دور می‌ماند و همچنین کبد، عضوی است که با مواد سمی مبارزه می‌کند. در واقع کبد نقش سم‌زدایی بالایی دارد. کبد گمرک بدن است و همه‌ی مواد را بعد از بازجویی به سمت خون راهنمایی می‌کند. در حقیقت، در هیچ ماده‌‌ی غذایی گیاهی یا جانوری سم‌زدایی وجود ندارد. بدن خود وظیفه‌ی سم‌زدایی را با اندام‌های داخلی‌اش انجام می‌دهد. تنها نکته‌ی قابل قبول در زمینه‌ی سم‌زدایی مواد خام، بهبود عملکرد کبد و کلیه با افزایش میزان ذخیره‌ی آب در بدن است. اگر مضرات خام گیاهخواری و واقعیات آن را ندانید، ناآگاهانه به بدن خود آسیب می‌زنید.

اشتباه ۴: خام‌ گیاهخواری کلید سلامتی است

با خام‌ گیاه‌خواری مصرف کالری به حداقل می‌رسد و طبیعی است که وزن مناسبی پیدا می‌کنید. اما هدف از رژیم غذایی تنها کاهش وزن نیست و باید به موارد مختلفی توجه کرد. مضرات خام گیاهخواری را دریابید. با خام‌ گیاه‌خواری با کمبود مواد غذایی روبه‌رو خواهید شد. به ویژه ویتامین‌هایی نظیر B12 ،D و روی، آهن و اسیدهای چرب امگا۳ و غیره. خام‌ گیاهخواران عزیز برای جبران کمبود این مواد باید حتما از قرص‌های مکمل استفاده کنند. شاید سؤال کنید که مواد انرژی‌زا برای تأمین انرژی خام‌ گیاهخواران از کجا تأمین می‌شود.

کالدول سلستین (Caldwell Esselstyn)، پزشکی که بیل کلینتون را متقاعد به استفاده از رژیم گیاه‌خواری کرد، پاسخی برای شما دارد. او می‌گوید مصرف تعدادی مغز و یک عدد موز در طول روز میزانی کالری در اختیار بدن می‌گذارد. اما این میزان کالری برای بدن کافی نیست. ضمن اینکه مشکل دیگر بیشتر افراد خام گیاهخوار، پوسیدگی و ساییدگی دندان است. اسید موجود در میوه‌ها منجر به ساییدگی مینای دندان می‌شود و کمبود مواد معدنی عمومی، موجب پوسیدگی دندان است. باید بدانید که با انتخاب خام‌ گیاهخواری چه چیزهایی را از دست می‌دهید و در مقابل چه چیزهایی به دست می‌آورید. مضرات خام گیاهخواری را به دقت مدنظر داشته باشید. دقیق باشید و بی‌گدار به آب نزنید.

اشتباه ۵: این سبک از رژیم غذایی مطابق با طبیعت بشر است

خام‌ گیاهخواران مصرف گوشت را غیرعادی می‌دانند و برای دفاع از عقاید خود پخت‌و‌پز و مصرف گوشت را عملی متضاد با ذات‌ طبیعت می‌دانند. آنها می‌گویند که بشر آن را از خود درآورده است! خب بسیار طبیعی است که انسان با تکیه بر نیروی عقل خود ابداعات و اختراعات بی‌شماری داشته‌ است. مثلا شما کدام زرافه را سراغ دارید که شیرموز بخورد؟ در سراسر دنیا رژیم‌های غذایی متفاوتی وجود دارد و به طور تقریبی در همه‌ی آنها مصرف حبوبات، سبزیجات و گوشت عادی است. رژیم غذایی متشکل از همه‌ی مواد و خوراکی‌ها، از دیرباز در تمام فرهنگ‌ها و نقاط جهان رایج بوده است. در مقابل، این خام‌ گیاهخواری است که از ابداعات جدید به شمار می‌رود. کودکی را در نظر بگیرید که طبق این رژیم غذایی پرورش پیدا می‌کند.

طبیعی است که بدون مصرف داروهای جانشین و مکمل‌ها، او با کمبود شدید ویتامین B12 و سایر مواد مفید و مغذی روبه‌رو می‌شود. در نتیجه مشکلات عدیده‌ای در زمینه‌ی اعصاب و جسم پیدا می‌کند. اما مصرف گوشت و فرآورده‌های حیوانی به مدت حداقل ۲۰ سال، ذخیره‌ی خوبی از مواد مغذی در بدن ایجاد می‌کند. در تمامی تمدن‌ها و در طول تاریخ نیز انسان‌ها از گوشت و فرآورده‌های حیوانی استفاده کرده‌اند. پس هیچ چیز غیرطبیعی در مورد رژیم غذایی گوشتی وجود ندارد. بسیاری از دانشمندان پختن را گامی بلند و اساسی در تکامل مغزی انسان می‌دانند. شناسایی مضرات خام گیاه‌خواری به انتخاب عاقلانه‌ی شما کمک می‌کند.

این سبک از رژیم غذایی از نظر علمی هویت چندانی ندارد. شاید نقطه قوت آن تنها جنبه‌ی اعتقادی آن باشد. به هر روی اگر قصد خام‌ گیاهخوار شدن دارید، بهتر است ابتدا تأمل و تحقیق بفرمایید و مضرات خام گیاه‌خواری را شناسایی کنید. در این نوشته به هیچ عنوان قصد ترویج رژیم‌های گوشتی و غیره در کار نبوده‌ است. تنها گوشزد‌ کردن و توجه به رژیم غذایی کامل و سرشار از مواد مغذی و عدم مصرف افراطی هر گونه ماده‌ی غذایی مد نظر بوده است. سلامت و تندرست باشید

مضرات و معایب گیاه خواری بر سلامت بدن

۱. مسائل بهداشتی- تداخل بالقوه با شرایط موجود:
اگر شما برای تهیه مواد مغذی موجود در منابع حیوانی از طریق منابع گیاهی اطلاعاتی ندارید، به زودی کمبود پروتئین، B12، کلسیم، ویتامین D و دیگران را حس خواهید کرد.

۲. غذا خوردن می تواند یک چالش باشد:
غذا خوردن به عنوان یک رژیم گیاهخواری گاهی اوقات می تواند یک چالش واقعی باشد. بیشتر منوهای رستوران به سوی خوردن گوشتها متمرکز شده و پیشنهادات گیاهخواری آنها اغلب به غذاهای گوشتی بدون گوشت محدود می شود.

۳. گزینه های غذای گیاهخواری می تواند محدود بنظر برسد :
گیاهخواران تازه کار ترس دارند که گزینه های کافی نداشته باشند و آنها واقعا نمی دانند از کجا شروع شوند.

۴. افزایش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال:
می توان فرض کرد که خوردن گوشت سنگین خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می دهد، اما بررسی ای که در مجله آمریکایی Journal of Clinical Nutrition منتشر شده است، در این مطالعه خواهید دید، همه سرطانها در بین گیاهخواران نسبت به گوشتخواران کمتر بود، اما میزان بروز سرطان کولورکتال در گیاهخواران بیشتر از مصرف کنندگان گوشت بود.

۵. کمترین تراکم مواد معدنی استخوان :
رژیم های گیاهی می توانند سالم باشند، در صورتی که به خوبی متعادل شوند و اگر با غذاهای مختلفی مصرف شوند. با این حال، حذف محصولات حیوانی از رژیم غذایی (رژیم های گیاهی) باعث کاهش مصرف برخی از مواد مغذی ضروری می شود و ممکن است بر سوخت و ساز سیستم استخوانی بدن تاثیر بگذارد.
این امر در دوران کودکی و نوجوانی بسیار مهم است، زمانی که رشد و بازده استخوانی شدیدتر می شود. هدف از این امر بررسی تأثیر رژیم گیاهخواری بر تراکم استخوان (BMD) و غلظت سرمی متابولیسم استخوان است.

برای گرفتن رژیم لاغری با مشاورین ما تماس حاصل فرمایید.